زوال تمدن کاریزی ایران به روایت سفرنامه های بیگانه روزگار قاجار
نویسندگان
چکیده
سفرنامه نویسان غربی به ویژه در دو قرن اخیر گزارش گران بیرونی وضعیتی در ایران بوده اند که می توان از آن به انحطاط و عقب ماندگی تمدنی ـ فرهنگی تعبیر کرد. وضعیت اقلیمی و جغرافیایی ویژۀ ایران و خشکی و کم آبی و به تبع آن وابستگی شدید تمدن ایرانی به آب و سازه های آبی، به ویژه کاریز یا قنات، از ویژگی ها و پدیده هایی بوده که توجه اکثر غربیان را جلب کرده است. در این دوران، که هم زمان با شیوع ناامنی و آشفتگی و هرج و مرج بوده است، ساخت و نگه داری سازه های آبی با موانع و مشکلات فراوان روبه رو شد و بسیاری از سازه ها، به ویژه کاریز ها، و شمار فراوانی از آبادی ها و زمین های کشاورزی رو به نابودی و ویرانی نهاد. سفرنامه نویسان بیگانه، به مثابه ناظران آگاه و حساس و کنجکاو بیرونی، دقیق ترین و مؤثرترین گزارش ها را از این روند، و ارتباط متقابل آن با سیر عمومی زوال و انحطاط ایران زمین، بر جای گذاشته اند. مقالۀ حاضر بر آن است که تحلیلی منظم و روش مند از آن گزارش ها ارائه دهد. طبق این اسناد پیشامد های طبیعی و تاریخی، استبداد و بی قانونی و بحران مدیریت، شیوع ظلم و ستم و ناامنی، یورش های پی در پی ایلات و عشایر داخلی و مرزی، شرایط فرهنگی و معرفتی و اخلاقی، پاره ای مسائل مرتبط با سیاست و مناسبات خارجی، از جمله سیاست زمین سوخته و پاره ای مشکلات ارضی و مرزی با برخی کشور های همسایه، و سرانجام آثار و پیامد های ویران گر وقوع جنگ های جهانی در قرن بیستم از مهم ترین عوامل ویرانی سازه های آبی و شمار بسیاری از آبادی ها و روستاها و شهرهای ایران بوده اند. در این گفتار از این رویداد به «روند زوال و انحطاط تمدن آبی» یا تمدن کاریزی ایران تعبیر می شود.
منابع مشابه
زوال تمدن کاریزی ایران به روایت سفرنامههای بیگانة روزگار قاجار
سفرنامهنویسان غربی بهویژه در دو قرن اخیر گزارشگران بیرونی وضعیتی در ایران بودهاند که میتوان از آن به انحطاط و عقبماندگی تمدنی ـ فرهنگی تعبیر کرد. وضعیت اقلیمی و جغرافیایی ویژۀ ایران و خشکی و کمآبی و به تبع آن وابستگی شدید تمدن ایرانی به آب و سازههای آبی، بهویژه کاریز یا قنات، از ویژگیها و پدیدههایی بوده که توجه اکثر غربیان را جلب کرده است. در این دوران، که همزمان با شیوع ناامنی و ...
متن کاملزوال تمدن کاریزی ایران به روایت سفرنامه های بیگانة روزگار قاجار
سفرنامه نویسان غربی به ویژه در دو قرن اخیر گزارش گران بیرونی وضعیتی در ایران بوده اند که می توان از آن به انحطاط و عقب ماندگی تمدنی ـ فرهنگی تعبیر کرد. وضعیت اقلیمی و جغرافیایی ویژۀ ایران و خشکی و کم آبی و به تبع آن وابستگی شدید تمدن ایرانی به آب و سازه های آبی، به ویژه کاریز یا قنات، از ویژگی ها و پدیده هایی بوده که توجه اکثر غربیان را جلب کرده است. در این دوران، که هم زمان با شیوع ناامنی و آش...
متن کاملآیین سوگواری در روزگار صفوی با توجه به سفرنامه های سیاحان
آیین سوگواری درایران مربوط به مسلمانانی است که پس از رحلت پیامبر(ص) خلافت را حق علی (ع) و اولادشان می دانستند. صفویان که با اتکا به مذهب شیعه در ایران به قدرت رسیدند مهمترین عامل تالیف قلوب مردم را زنده نگه داشتن مراسم سوگ و عزاداری بر امام حسین (ع) می دانستند. آیین سوگواری از حرکتهای فرهنگی ایرانیان برای حفظ قداست ارزشهای والای انسانی است که اجرای آن در جامعه نمایانگر رفتار ظالم از یک س...
متن کاملبررسی تطبیقی حیات اجتماعی شیراز عصر قاجار به روایت های سفرنامه نویسان خارجی(1210-1264)
چکیده دوره حکومت قاجار همزمان با تحولات بزرگ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در اروپای قرن 19م بود. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، سیاسی و اقتصادی اش در این دوره کانون توجه و رقابت میان قدرت های بزرگ اروپایی قرار گرفت و گروه های مختلفی در قالب های گوناگون به ایران سفر کردند. در این میان مسافران و جهانگردانی که، ایران را عرصه گردش و تحقیق خویش قرار دادند، به شیراز نیز سفر کردند. بدین ترتیب در این قر...
15 صفحه اولنمایش تبادلات معماری و شهرسازی ایران و غرب در سفرنامه های ایرانیان به فرنگ در دوره قاجار
رویارویی با تمدن غرب و تاثیرش بر شهرسازی و معماری از مهمترین موضوعات برای طراحان در عرصههای ملی و بین المللی است. نخستین برخوردهای تاثیرگذار در فضاها و سیمای شهری و خیابانکشیها در ایران به دوره قاجار باز می گردد. همزمانی تحولات در شهر قاجاری با تحولات صنعتی و تغیرات کالبدی شهرهای اروپایی و بازدید ایرانیان از آنجا موجب تغییر در آرمان ها و ذهنیت ایرانیان گردید. از میان مسیرهایی که محقق را در...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
تحقیقات تاریخ اجتماعیجلد ۲، شماره ۲، صفحات ۵۵-۷۵
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023